kremowyborsuk

@TheTeoDen

Model: Hotring Racer (494) ID: 56251 Pojemność silnika: 1800cm3 Przebieg pojazdu: 10903,6km (może urosnąć) Dodatki: felgi (1079), moduł UP1, moduł UP2, moduł UP3, tablica rejestracyjna (P3JAGUAR), podświetlenie licznika (███), ogranicznik prędkości, radio CB , dodatkowy klucz , butla LPG 25dm Cena: Oferty! Jak mi się nie spodoba to autko zostaje u mnie. Coś od siebie: Bardzo ładne i szybkie autko SS’y: https://imgur.com/a/osSxTxN

Pomyśle ale zobaczę jakie będą jeszcze oferty

Model: Wszystko oprócz ele Pojemność silnika: Każdy Przebieg pojazdu: mało ważny Cena: Do 450k ale może da rade więcej Dodatki: Tu obojętnie Coś od siebie: Potrzebne jest mi szybkie autko

347k

Jezus Chrystus Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Jezus”. Zobacz też: Jezus (ujednoznacznienie). Jezus Chrystus ‏יֵשׁוּעַ‎ Mesjasz Syn Boży Mozaika z VI wieku przedstawiająca Jezusa w Kościele Sant’Apollinare Nuovo w Rawennie. Data i miejsce urodzenia 8–4 p.n.e. Betlejem[1] Osobny artykuł: Data narodzin Jezusa Chrystusa. Data i miejsce śmierci 7 kwietnia 30 lub 3 kwietnia 33[2] Jerozolima Czczony przez chrześcijaństwo Multimedia w Wikimedia Commons Cytaty w Wikicytatach Jezus Chrystus (ur. ok. 8–4 p.n.e. w Betlejem[1], zm. ok. 30[a][3][2] lub 33 n.e. w Jerozolimie) – cieśla i kaznodzieja z rzymskiej prowincji Judea, centralna postać religii chrześcijańskiej, w wierzeniach większości chrześcijan uznawany jest za Boga (jako Syn Boży, współistotny Bogu Ojcu) i człowieka[4]. Według Nowego Testamentu (części Biblii) urodził się w żydowskiej rodzinie jako syn Marii poślubionej Józefowi. Jako dorosły przyjął chrzest z rąk Jana Chrzciciela. Następnie nauczał (uznając przykazanie miłości za najważniejsze) i gromadził wokół siebie uczniów (najbliższych nazwano apostołami), dokonując w tym czasie cudów. Po przyjeździe do Jerozolimy został powitany z entuzjazmem przez mieszkańców. To, co twierdził, zwłaszcza nazywając się Mesjaszem, spowodowało wrogość faryzeuszy i saduceuszy. Jezus przepowiedział swój los podczas Ostatniej Wieczerzy, kiedy ustanowił sakrament Eucharystii. Zdradzony tej samej nocy przez jednego z uczniów, Judasza, został pojmany i postawiony przed religijnym sądem żydowskim, który uznał go za winnego bluźnierstwa. Wydany został w ręce rzymskiego namiestnika Poncjusza Piłata, który pod naporem żydów skazał go na śmierć przez ukrzyżowanie. Jezus umarł na krzyżu, jednak trzeciego dnia po złożeniu jego zwłok w kamiennym grobie zmartwychwstał, a następnie przez 40 dni spotykał się ze swoimi uczniami, tłumacząc sens swojej męczeńskiej śmierci i zmartwychwstania, po czym wstąpił do nieba. Wydarzenia opisane przez Ewangelie budzą spory naukowców, zaś inne religie postrzegają postać Jezusa w różny sposób, nie przyznając mu tak wielkiego znaczenia jak chrześcijaństwo. Chrystus Pantokrator – mozaika z XII wieku w apsydzie katedry w Cefalù Spis treści 1 Etymologia i znaczenie imienia 2 Życie Jezusa w świetle Biblii 2.1 Narodziny i dzieciństwo 2.2 Publiczna działalność 2.3 Nauczanie Jezusa 2.4 Pojmanie, męczeńska śmierć i zmartwychwstanie 3 Jezus historyczny 3.1 Definicja i historia badań 3.2 Istnienie Jezusa 3.3 Fakty z życia Jezusa 3.4 Obrazy Jezusa 4 Religie a Jezus 4.1 Religie Abrahamowe 4.1.1 Chrześcijaństwo 4.1.2 Judaizm 4.1.3 Islam 4.2 Inne religie 4.2.1 Hinduizm 4.2.2 Buddyzm 5 Znaczenie Jezusa w historii świata 6 Opinie i tezy 7 Zobacz też 8 Uwagi 9 Przypisy 10 Bibliografia 11 Linki zewnętrzne Etymologia i znaczenie imienia Osobny artykuł: Jezus (imię). Polska forma pierwszego członu imienia – Jezus – pochodzi od łac. Iesus, które z kolei pochodzi od greckiego Ἰησοῦς trb. Iesus trl. I̓ēsous. Grecka forma jest zhellenizowaną formą hebrajskiego lub aramejskiego imienia ܝܫܘܥיֵשׁוּעַ; Yēšuaʿ (Joszua), które z kolei jest skróconą formą hebrajskiego יְהוֹשֻׁעַ lub יהושוע, יהושעיְהוֹשׁוּעַ; Yehōšuaʿ (Jehoszua) lub w języku polskim Jeszua (alternatywne formy: Joszua, Joszue)[5][6]. W języku hebrajskim יְהוֹשֻׁעַ (Yehōšuaʿ ), gr. Ιησούς i znaczy – Jahwe jest zbawieniem. Imię Joszua występuje także w Starym Testamencie – nosił je następca Mojżesza, Jozue (zob. Joz 1,1). Po hebrajsku ich imiona brzmią identycznie, lecz w tradycji polskiej jest ono inne ze względu na szacunek i wyjątkowość. Imię Jezus nosił również autor księgi Mądrości Syracha i z tego samego powodu nazywa się ją od imienia ojca autora[7]. We współczesnym języku hebrajskim skrócona wersja imienia ישויְשׁוּ; Yěšû (Jeszu) jest używana jako imię Jezusa Chrystusa[8]. Drugi człon – Chrystus – to nie imię własne, lecz zaszczytny tytuł, wskazujący na doniosłą rolę Jezusa z Nazaretu. Już w Nowym Testamencie stał się jakby jego drugim imieniem: hebr. משיחמָשִׁיחַ; Mešiah (Meszjah) gr. Χριστός trb. Christos trl. Hristos – namaszczony, pomazaniec, Mesjasz[9]. Życie Jezusa w świetle Biblii Zobacz też kategorię: Wydarzenia opisane w Ewangeliach. Salvator Mundi, Palma il Vecchio, 1520 Narodziny i dzieciństwo Osobne artykuły: Genealogia Jezusa, Data narodzin Jezusa Chrystusa, Dziewictwo Marii z Nazaretu i Dzieciątko Jezus. Gerrit van Honthorst, Pokłon pasterzy, 1621 Zgodnie z przekazem nowotestamentowym Jezus Chrystus urodził się w żydowskiej rodzinie, jako syn dziewicy Marii poślubionej Józefowi. Współcześnie narodziny Chrystusa datuje się na 8–4 rok p.n.e. w okresie Drugiej Świątyni. Za czasów papieża Jana I (zm. 526) zaczęto liczyć naszą erę od jego urodzenia, jednak według współczesnych nauk mnich, który dokonał rachuby lat (Dionizjusz Mały), pomylił się o kilka lat. Miejsce narodzin według Ewangelii to Betlejem[10]. Zdaniem części badaczy – był to prawdopodobnie Nazaret[11][12][13]. Nadano mu imię Jezus. Józef był z zawodu cieślą budowlanym (tektonem)[14], a według Ewangelii Mateusza i Łukasza potomkiem króla Dawida (różnice w genealogii Jezusa, zachodzące między relacjami tych Ewangelistów, tłumaczy się hebrajskim prawem i zwyczajem lewiratu – 5 Księga Mojżeszowa/Powtórzonego Prawa 25, 5–6). Wedle Ewangelii Mateusza i Łukasza, jedynych pism w Nowym Testamencie, które zawierają informacje o poczęciu i narodzinach Jezusa, został on poczęty nie przez Józefa, lecz przez Ducha Świętego w łonie Marii (por. Łk 1,35 i Mt 1,18). Narodziny Jezusa według Gerarda Davida, ok. 1510–1515 Ewangelia Łukasza i Mateusza zgodne są co do tego, że Jezus urodził się w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Według Ewangelii Łukasza Józef wraz z małżonką Marią udali się na spis powszechny zarządzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodziła Jezusa (por. Łk 2,1–7). Jak każde żydowskie dziecko płci męskiej, Jezus został obrzezany ósmego dnia po narodzeniu[15]. Po porodzie, który – wedle Ewangelii Łukasza – miał miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokreślonym bliżej czasie rodzina wróciła do Nazaretu, małej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza wśród wydarzeń związanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach mędrców ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazdę betlejemską, dla oddania pokłonu Jezusowi. Mędrcy wyrazili swym pokłonem, dosł. „padnięciem na twarz” (gr. proskynéo, por. Mt 4,10), cześć królewską i boską wobec Jezusa jako mesjasza żydowskiego. Rozpoznali obecną w nim tajemnicę zbawiającego Boga (por. 2 Kor 5,19; Kol 1,19)[16][17]. Według badań z dziedziny historii form opowiadanie to prawdopodobnie nie ma charakteru historycznego, jest natomiast symbolicznym pouczeniem katechetycznym, ułożonym na wzór żydowskiego midrasza o Mojżeszu w Egipcie, zachowanego u Józefa Flawiusza (Dawne dzieje Izraela II,9 3–4)[18]. W ciągu dalszym pouczenia opisana jest tzw. rzeź niewiniątek, której mieli dokonać żołnierze Heroda (Wielkiego), pragnącego pozbyć się rywala do korony królewskiej. Ostrzeżeni, według opowiadania, przez anioła Józef i Maria wraz z dzieckiem podjęli się ucieczki do Egiptu. Po śmierci Heroda wrócili do Nazaretu (por. Mt 2,1–23)[19]. Józef pojawia się na kartach Ewangelii Łukasza po raz ostatni, gdy Jezus ma 12 lat (Łk 2, 41–48). O narodzinach i dziecięcych latach Jezusa mówią również apokryfy, zwane Ewangeliami Dzieciństwa. Obszernymi i najbardziej popularnymi są Protoewangelia Jakuba oraz Ewangelia Dzieciństwa Tomasza. Według tego ostatniego tekstu Jezus od wczesnego dzieciństwa miał być zdolny do czynienia cudów, wcześniej wykorzystując je do własnych celów[20]. Apokryfy nie są akceptowane przez chrześcijan jako księgi natchnione, niemniej wywarły one wielki wpływ na kulturę chrześcijańską na przestrzeni jej dziejów[potrzebny przypis]. Jezus posługiwał się językiem aramejskim, gdyż takim językiem mówiła ludność zamieszkująca region, w którym się wychował. Prawdopodobnie znał też do pewnego stopnia język grecki. Przypuszczalnie otrzymał wykształcenie typowe dla ubogiej ludności Izraela, w którym ważną rolę miało gruntowne poznanie Biblii hebrajskiej[21]. Epizod w Świątyni, gdy miał 12 lat, pokazuje, że Jezus wykazywał niezwykłe zdolności jak na swój wiek (por. Łk 2, 41–50). Publiczna działalność Wskrzeszenie Łazarza, Jan Matejko Zgodnie z wszystkimi Ewangeliami NT, początek publicznej działalności Jezusa nastąpił, gdy miał on ok. 30 lat (por. Łk 3,23), było to prawdopodobnie na przełomie 27/28 r. n.e.[4] Jezus przyjął chrzest z rąk Jana Chrzciciela. Niektórzy, jak E. Haenchen, podają w wątpliwość faktyczne zaistnienie tego wydarzenia, sugerując, że ponieważ widać zasadnicze różnice w przesłaniu obu tych postaci, mógł to być jedynie teologiczny obraz[22]. Wydarzenie to było trudne do zinterpretowania dla wspólnoty chrześcijańskiej. Mateusz przytacza zastrzeżenia samego Jana (por. Mt 3,14). W opowiadaniu Łukasza chrzest jest wspomniany jedynie na marginesie (por. Łk 3,21). Jan Ewangelista, opisując spotkanie Jezusa z Janem, w ogóle o nim nie mówi (por. J 1,29–34)[23]. Według Ewangelii Łukasza, Jan był krewnym Jezusa. Wypełniając zapowiedzi proroków (por. Iz 40,3; Ml 3,1), u brzegów rzeki Jordan wzywał do pokuty, nawrócenia i wyznawania grzechów, i chrzcił na znak wewnętrznego oczyszczenia (por. Mk 1,4–5; Iz 1,16). Jan stwierdził publicznie, że Jezus jest oczekiwanym przez żydów Mesjaszem i jednocześnie Synem Bożym. W czasie chrztu na Jezusa zstąpił Duch Święty w postaci gołębicy (por. Łk 3,22). Po tym wydarzeniu Jezus zaczął nauczanie i gromadzenie wokół siebie uczniów, z których wyróżnił „Dwunastu”, przyznając pierwszeństwo Piotrowi Apostołowi. Jego nauczanie gromadziło wokół niego tłumy ludzi[4]. Podczas kilku lat nauczania dokonał kilkudziesięciu cudów opisywanych w Ewangeliach. Nauczanie Jezusa W nauczaniu Jezusa centralnym motywem było Królestwo Boże, rozumiane jako sfera panowania Bożego, w której znaleźć się może każdy, poprzez zmianę swego życia, czyli tzw. (gr.) metanoia. W pełni miało się objawić w czasach ostatecznych[4][24]. Było ono oparte na Starym Testamencie, jednak treści starotestamentowe zostały zreinterpretowane. Synteza nauki Jezusa Chrystusa przedstawiona została w Kazaniu na górze, zawartym w dwóch nieco różnych wersjach w Ewangelii Mateusza i Ewangelii Łukasza. Jezus nauczał m.in., jak należy żyć: Najważniejszym przykazaniem jest przykazanie miłości: miłować swojego Boga całym sercem i umysłem, a bliźniego swego jak siebie samego, przy czym bliźnim jest każdy człowiek[25]. Potrzeba ofiary z samego siebie: „Kto chce znaleźć swoje życie, straci je, a kto straci swe życie z mego powodu, ten je znajdzie” (Mt 10,39). Potrzeba pokory: „Kto by między wami chciał się stać wielki, niech będzie sługą waszym”[26]. Idealizm: „Życie bowiem więcej znaczy niż pokarm, a ciało więcej niż odzienie”[27]. Pojmanie, męczeńska śmierć i zmartwychwstanie Osobne artykuły: Ostatnia Wieczerza, Pasja, Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa i Zmartwychwstanie Jezusa. Wjazd Jezusa do Jerozolimy, Jean-Léon Gérôme Ecce Homo, Antonio Ciseri: Poncjusz Piłat przedstawiający ubiczowanego Jezusa z Nazaretu mieszkańcom Jerozolimy. Mateo Cerezo, Ecce Homo, ok. 1665 Na tydzień przed Świętem Paschy Jezus wyruszył do Jerozolimy. Po uroczystym wjeździe do Jerozolimy nie pozwolił pielgrzymom obwołać się królem. Podjął konfrontację w świątyni z głównymi frakcjami religijnymi Izraela: faryzeuszami i saduceuszami. Konfrontację tę można obserwować w ostatnich rozdziałach Ewangelii. Przywódcy faryzeuszy postanowili pojmać go i zabić (J 11, 52–53). Zdecydowali tak, ponieważ: obawiali się, iż jego działalność rozbudza u Żydów nadzieje mesjańskie, co mogło prowadzić do wybuchu powstania przeciw Rzymowi i ściągnąć krwawą zemstę rzymskich legionów (J, 11,48); Jezus rościł sobie prawo do tytułu Mesjasza i Syna Bożego, co w oczach starszyzny żydowskiej było bluźnierstwem (J 4,25–26; J 10,30–31); krytykował faryzeuszy (Łk 11, 37–48); wobec ludu jawnie zarzucał przywódcom Izraela brak pobożności i religijność na pokaz (Mt 23,1–3). Na dzień przed swoim pojmaniem spożył wraz z uczniami Ostatnią Wieczerzę, na której po raz kolejny zapowiedział swój przyszły los, i pożegnał się z apostołami. Podczas niej ustanowił elementarny dla większości chrześcijan sakrament Eucharystii. Tejże nocy, zdradzony przez jednego z uczniów, Judasza, został pojmany i postawiony przed religijnym sądem żydowskim – Sanhedrynem. Jezusa oskarżano m.in. o bluźnierstwo przeciwko przybytkowi Boga – Świątyni Jerozolimskiej. Ostatecznie został uznany przez Sanhedryn za winnego bluźnierstwa przez nazwanie siebie Synem Bożym. Wydany w ręce rzymskiego namiestnika Poncjusza Piłata, oskarżony został przez arcykapłanów i starszych o podburzanie narodu, namawianie do niepłacenia podatków cesarzowi oraz podawanie się za żydowskiego króla. Piłat, nie znajdując dowodów winy, odesłał Jezusa do tetrarchy galilejskiego Heroda Antypasa, syna Heroda Wielkiego, aby ten osądził swego poddanego. Herod nie chciał podjąć się wydania wyroku i odesłał więźnia z powrotem do Piłata. Rzymski namiestnik nadal przeciwny był żądaniom arcykapłanów oraz żydowskiego pospólstwa, domagającego się wyroku śmierci; chcąc im zadośćuczynić, nakazał ubiczować Jezusa, aby sponiewieranego więźnia wypuścić na wolność. Juan de Sevilla, Biczowanie, ok. 1670 Po biczowaniu, pod presją wzburzonego tłumu i wobec szantażu ze strony arcykapłanów, grożących oskarżeniem namiestnika przed cesarzem, Piłat skazał Jezusa na śmierć przez ukrzyżowanie (dla obywateli rzymskich przewidziana była kara śmierci przez ścięcie mieczem). Elementem wyroku było niesienie przez skazanego poziomego elementu krzyża (patibulum) z aresztu do miejsca kaźni (część pionowa już tam się znajdowała). Skazaniec, przybity do krzyża, wisiał na nim aż do śmierci, najczęściej na skutek uduszenia. Ewangelie opisują szczegółowo pojmanie, sąd i konanie Jezusa na krzyżu, oraz wspominają o dwóch epizodach, które się wydarzyły podczas niesienia krzyża: przymuszeniu Szymona Cyrenejczyka do pomocy w niesieniu krzyża oraz dialogu Jezusa z kobietami płaczącymi nad jego losem. Ewangeliczne opisy męki obejmują: modlitwę w ogrodzie oliwnym, zdradę Judasza, sąd i biczowanie, założenie korony cierniowej; wyszydzenie, odarcie z szat i przybicie do krzyża; rzucanie losów przez żołnierzy o jego szaty (por. J 19,24), rozmowy z dwoma pospolitymi przestępcami, którzy byli ukrzyżowani obok Jezusa, oraz ze stojącymi pod krzyżem Marią i Janem; moment śmierci i poprzedzającą go agonię oraz zdjęcie z krzyża i złożenie w grobie należącym do Józefa z Arymatei. Inne epizody, takie jak trzy upadki pod krzyżem czy otarcie twarzy chustą przez Weronikę, które występują w liturgii Drogi krzyżowej, należą do tradycji. Zgodnie z Nowym Testamentem Jezus umarł na krzyżu, jednak trzeciego dnia po złożeniu jego zwłok w kamiennym grobie zmartwychwstał, a następnie przez 40 dni spotykał się ze swoimi uczniami, udowadniając im, że żyje, i tłumacząc sens swojej męczeńskiej śmierci i zmartwychwstania. Ewangeliczny opis śmierci i zmartwychwstania Jezusa ma kluczowe znaczenie dla chrześcijaństwa, stanowiąc podstawę liturgii większości Kościołów chrześcijańskich. Jest zapowiedzią przyszłych losów ludzkości ukazywanych z perspektywy eschatologicznej. Marcello Venusti, Ukrzyżowanie, ok. 1540 Marco Pino, Zmartwychwstanie Chrystusa, ok. 1555 Jezus historyczny Osobny artykuł: Jezus historyczny. Definicja i historia badań Przed okresem oświecenia Ewangelie były powszechnie uważane za dokładne relacje historyczne. Od tego czasu zaczęto coraz wyraźniej dostrzegać różnicę między opisami nowotestamentalnymi czytanymi dosłownie a tzw. Jezusem historii, który wyłania się z metodycznej refleksji krytycznej nad dostępnymi źródłami, czyli prób naukowej rekonstrukcji życia Jezusa na podstawie metod stosowanych przez historyków, w tym krytycznej analizy tekstów ewangelicznych jako podstawowego źródła dla biografii historycznego Jezusa, z uwzględnieniem kontekstu historycznego i kulturowego, w którym żył. Wyróżnia się trzy fale tych badań (ang. quests for historical Jesus). Najnowsza, trwająca od lat 70. XX wieku, reprezentowana jest przez badaczy takich, jak: Geza Vermes, John P. Meier, E.P. Sanders, Gerd Theissen, Bart D. Ehrman, John Dominic Crossan i in. Badania rozwijają się szczególnie dynamicznie w obszarze języka angielskiego, są też tematem licznych otwartych debat uniwersyteckich[28]. Jakkolwiek opinie badaczy w kwestiach szczegółowych różnią się od siebie, są elementy wspólne dla poglądów większości z nich, np. bardziej niż w poprzednich etapach podkreśla się związek Jezusa z judaizmem, popularne są też opinie wiążące Jezusa z ruchami apokaliptycznymi tamtego okresu. Istnienie Jezusa Osobny artykuł: Historyczność Jezusa. Współcześnie panuje ogólny konsensus badaczy głównego nurtu co do faktu istnienia Jezusa[29][30]. W starożytności nigdy nie kwestionowano tego faktu w polemice z chrześcijanami[31]. Życie Jezusa – jak na standardy epoki – jest udokumentowane bardzo bogato – zarówno w źródłach chrześcijańskich, jak i niechrześcijańskich[32]. Źródła niechrześcijańskie wskazujące na istnienie Jezusa pochodzą od historyków żyjących w pierwszym stuleciu naszej ery: rzymskiego Tacyta oraz żydowskiego Józefa Flawiusza, a także od filozofa Mary Bar- Serapiona. Fakty z życia Jezusa Ochrzczenie Jezusa przez Jana Chrzciciela i śmierć krzyżowa z wyroku Poncjusza Piłata są dwoma najpowszechniej uznawanymi w środowisku naukowym faktami o jego życiu, w zasadzie niepoddawanymi krytyce wśród historyków głównego nurtu[33]. Kontekst i znaczenie tych wydarzeń są już jednak szeroko dyskutowane. Sporna jest również data śmierci Jezusa. Mniej pewne, ale również uznawane przez większość badaczy za historyczne, są m.in. powołanie apostołów i konflikt ze środowiskiem Świątyni (Oczyszczenie świątyni). Uważa się, że Jezus istotnie pochodził z Galilei, a jego obszar działania obejmował również Judeę[34]. Uczeni zgromadzeni wokół projektu Jesus Seminar[35] poddawali różne przekazy o mowach i czynach Jezusa głosowaniu, podczas którego każdy uczestnik oceniał ich autentyczność, a wyniki uśredniano. Większość badaczy zgodziła się z podstawowymi faktami podawanymi w Ewangeliach (że Jezus narodził się za czasów Heroda Wielkiego, został aresztowany w Jerozolimie i ukrzyżowany przez Rzymian), kwestionując inne (narodzenie w Betlejem – większość wskazała na Nazaret; pusty grób itd.). Zdaniem uczestników Jesus Seminar przekonanie o zmartwychwstaniu Jezusa zostało oparte na wizjach zmartwychwstałego Jezusa doświadczanych przez Pawła, Piotra Apostoła i Marię Magdalenę. Obrazy Jezusa Badacze związani z third quest stworzyli pewną ilość obrazów Jezusa[36], czyli ogólnych wizji na jego temat. Nie wypracowali jednak spójnego stanowiska ani na temat tych obrazów, ani metod ich opracowywania[37]. Niemniej, można wyróżnić kilka najpopularniejszych wizji, wspieranych przez znanych badaczy. Prorok apokaliptyczny – Jezus jest widziany tutaj jako prorok, który pragnie przygotować Żydów na mające niebawem nadejść czasy ostateczne. Zwolennicy: E.P. Sanders, Maurice Casey, Paula Fredriksen, Dale Allison i Bart D. Ehrman[38][39][40]. Charyzmatyczny uzdrowiciel – W tym nurcie uważa się Jezusa za pobożnego, świętego człowieka ducha, mistyka lub wizjonera, który jest znany z uzdrawiania[41]. Zwolennicy: Geza Vermes, Marcus Borg i Graham Twelftree[42]. Filozof – cynik – Jezus jest widziany jako wędrowny mędrzec i filozof, głoszący radykalne przesłanie obalenia istniejącej wspólnoty hierarchicznej społeczeństwa tamtego okresu. Cały majątek Jezusa mieści się w podróżnej torbie, on sam nie ma niczego i nie chce niczego, jest więc totalnie wolny[43]. Zwolennicy: John Dominic Crossan, F. Gerald Downing i Burton Mack[44]. Żydowski mesjasz – Jezus przychodzi, by obwieścić Żydom koniec duchowego wygnania i zapoczątkować nową epokę, w której Bóg naprawi świat dzięki wierze swego ludu[45]. Zwolennicy: N.T. Wright, Markus Bockmuehl i Peter Stuhlmacher[46][47]. Prorok zmiany społecznej – Jezus pragnie podważyć strukturę społeczną tamtego okresu. Nie ma to jednak związku z nadchodzącą apokalipsą[48]. Zwolennicy: Gerd Thiessen, Richard A. Horsely i David Kaylor. Religie a Jezus Kościół świętego Bernarda, Corning, Ohio, Stany Zjednoczone – witraż przedstawiający pelikana symbolizującego Ofiarę Chrystusa Religie Abrahamowe Postać Jezusa jest fenomenem stającym na granicy judaizmu i chrześcijaństwa. Wywodził się całkowicie z Izraela – zarówno on, jak i jego pierwsi uczniowie – i stworzył wspólnotę wiary, odwołującą się do wiary Abrahama[49], która ostatecznie zyskała status całkowicie niezależny. Jednak nie na tyle, by być uznaną za czczącą innego Boga, niż ten, który czczony jest przez judaizm. Podkreśliła to grupa uczonych teologów żydowskich i rabinów z okazji Jubileuszu 2000 lecia narodzin Jezusa: Przed powstaniem chrześcijaństwa Żydzi byli jedynymi, którzy czcili Boga Izraela. Jednak chrześcijanie również czczą Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba, Stworzyciela nieba i ziemi. Choć chrześcijańskie praktyki religijne nie są życiodajnym religijnym wyborem dla Żydów, my, jako żydowscy teologowie, cieszymy się, że poprzez chrześcijaństwo setki milionów ludzi weszło w związki z Bogiem Izraela[50]. Również sami chrześcijanie nie uważają się za religię odrębną od judaizmu. Mówiła o tym Papieska komisja ds. dialogu z judaizmem w refleksjach opublikowanych w 2015 r. Rozwijając myśl Jana Pawła II wypowiedzianą w Synagodze rzymskiej, dokument zwrócił uwagę, że dialog chrześcijańsko-żydowski jest dialogiem bardziej wewnątrz jednej religii, niż dialogiem międzyreligijnym: W swoim przemówieniu w synagodze rzymskiej w dniu 13 kwietnia 1986 r. święty papież Jan Paweł II wyraził tę sytuację w tych słowach: „Religia żydowska nie jest dla naszej religii rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym. Stosunek do niej jest inny aniżeli do jakiejkolwiek innej religii. Jesteście naszymi umiłowanymi braćmi i – można powiedzieć – naszymi starszymi braćmi”[51]. Zarówno Żydzi, jak i chrześcijanie odnoszą się w swej wierze do osoby Mesjasza-Pomazańca. Ponad 100 fragmentów Biblii Hebrajskiej, którą chrześcijanie uznają za Stary (Poprzedni) Testament, jest uznawanych za proroctwa mesjańskie przez komentatorów tak chrześcijańskich, jak i judaistycznych. Różnica polega na tym, że Kościoły chrześcijańskie dostrzegają spełnienie tych zapowiedzi w Jezusie z Nazaretu[52][53]. Osobny artykuł: Jezus i proroctwa mesjańskie. Chrześcijaństwo Osobne artykuły: Jezus w chrześcijaństwie i Chrystologia. Podstawowe poglądy chrześcijańskie o Jezusie, uznawane przez większość Kościołów są zawarte w wyznaniach wiary przyjętych przez pierwsze Sobory powszechne. Nie podziela ich osobny antytrynitarny nurt chrześcijaństwa, odrzucony przez te sobory jako nieprawowierny. Według głównego nurtu chrześcijaństwa: Jezus jest wcielonym Synem Bożym, drugą osobą Trójcy Świętej. Jak precyzuje Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary (381 r.), jest zrodzony z Ojca, przed wszystkimi wiekami. Nie jest więc stworzony, lecz jest Bogiem z Boga, Światłością ze Światłości, czyli współistotny Ojcu. Jest też Stwórcą świata, gdyż „przez niego wszystko się stało”. Bóg Ojciec zsyłając swego syna Jezusa wypełnił obietnice dane Abrahamowi i całemu Narodowi Wybranemu. Dzięki tajemnicy paschalnej śmierci i zmartwychwstania Jezusa, ludzie doznali zbawienia i mogą pojednać się z Bogiem oraz uzyskać życie wieczne w niebie[54]. Przekazywanie wiary chrześcijańskiej jest przede wszystkim „głoszeniem Jezusa Chrystusa, by prowadzić do wiary w niego. Od początku pierwsi uczniowie zapałali pragnieniem głoszenia Chrystusa”[55]. Zgodnie z nauczaniem chrześcijan, Jezus został poczęty z Ducha Świętego. W Jezusie zachodziła unia hipostatyczna, tzn. był jedną osobą, ale o dwóch niewymieszanych naturach: ludzkiej i boskiej. Wszystkie inne poglądy o naturze Jezusa, jak arianizm, doketyzm czy nestorianizm, zostały uznane przez chrześcijan za herezje w pierwszych wiekach.

Diament Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Ten artykuł dotyczy minerału. Zobacz też: inne znaczenia słowa Diament. Diament Kryształ diamentu w kimberlicie Żółty diament Dobrze wykształcony oktaedr diamentu Właściwości chemiczne i fizyczne Skład chemiczny C Twardość w skali Mohsa 10 Przełam muszlowy[1], nierówny Łupliwość dość wyraźna, według <111> Układ krystalograficzny regularny Gęstość minerału 3,47–3,57; najczęściej 3,52 g/cm³ Właściwości optyczne Barwa bezbarwny lub zabarwiony na różne odcienie (żółty, niebieski, różowy, zielony), także czarny Rysa biała Połysk diamentowy Współczynnik załamania 2,4175–2,4178 Inne dyspersja – 0,044 Pleochroizm – brak[2] Dodatkowe dane Szczególne własności w temperaturze około 1000 °C spala się w tlenie, w łuku elektrycznym przechodzi w grafit Struktura diamentu Polikrystaliczna warstwa diamentowa otrzymana metodą HF-CVD Diament – bardzo rzadki minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Nazwa pochodzi od stgr. ἀδάμας adamas (dopełniacz ἀδάμαντος adamantos, łac. diamentum) ‛niepokonany, niezniszczalny’ i nawiązuje do jego wyjątkowej twardości. Jest najtwardszą znaną substancją występującą w przyrodzie. Antoine Lavoisier po raz pierwszy spalił diament pod szklanym kloszem, używając promieni słonecznych skupionych soczewką. Udowodnił w ten sposób, że diament to czysty węgiel. Spis treści 1 Właściwości 2 Występowanie 3 Zastosowanie 4 Imitacje diamentów 5 Znane diamenty 6 Zobacz też 7 Przypisy 8 Linki zewnętrzne Właściwości Ma dobrą przewodność cieplną (wynikającą z efektywnego przewodnictwa fononowego): 2000 W/(m·K). Jest izolatorem (z wyjątkiem diamentu niebieskiego, będącego półprzewodnikiem). Jest trudno topliwy (około 3500 °C)[3] i odporny na działanie kwasów i zasad[4]. Może zawierać wrostki innych minerałów. Tworzy zazwyczaj niewielkie kryształy przyjmujące postać ośmiościanu, rzadziej sześcianu. Duża część ma zaokrąglone kształty oraz wykazuje zbliźniaczenia. W przyrodzie stanowi jedną z sześciu – obok grafitu, fulerenów, nanopianki, nanorurek i grafenu – odmian alotropowych węgla. Przeźroczysty diament zwykle zawiera śladowe ilości azotu, glinu, boru, manganu, krzemu, magnezu, chromu. Są w nim spotykane różne wrostki mineralne reprezentowane przez: oliwin, granat, pirop, pirotyn, ilmenit, rutyl, grafit, diopsyd, spinel oraz wcześniej wykrystalizowane diamenty. Rodzaj tych inkluzji pozwala na precyzyjne określenie miejsca pochodzenia. Jego powierzchnię można zarysować tylko przy pomocy innego diamentu. Mimo bardzo dużej twardości jest względnie kruchy[5][6]. Ze względu na cechy zewnętrzne wyróżnia się kilka typów diamentów: bort – występuje w postaci nieregularnych zrostów ziarnistych, drobnokrystalicznych skupień ballas – włóknisto-promieniste skupienia kryształów diamentu, występuje zwykle z bortem lonsdaleit – odmiana diamentu występująca w meteorytach, o sieci regularnej z licznymi defektami karbonado – zwany też czarnym diamentem, występuje w postaci drobnoziarnistych, porowatych skupień zabarwionych na czarno, szaro lub ciemnozielono, o różnej wielkości (aż do wielkości jaja), przypominających z wyglądu koks (spotykanych przede wszystkim w Bahii w Brazylii). Diamenty naturalne monokrystaliczne klasyfikuje się na cztery grupy: typ Ia – stanowi 98% całkowitego wydobycia. Kamienie te zawierają znaczne ilości azotu (około 1%), stanowiącego zanieczyszczenie. Silnie absorbują ultrafiolet, są optycznie przezroczyste dla fal o długości ponad 320 nm; przewodnictwo cieplne 900 W/(m·K), rezystywność elektryczna > 1016 Ω·cm. typ Ib – stanowi 1% całkowitego wydobycia. Kamienie te zawierają do 0,2% azotu równomiernie rozproszonego w objętości kryształu. Własności optyczne, cieplne i elektryczne jak typ Ia. Do tej grupy należą prawie wszystkie diamenty syntetyczne. typ IIa – rzadko występuje w przyrodzie. Prawie nie zawiera azotu; przewodnictwo cieplne 2600 W/(m·K), rezystywność elektryczna > 1016 Ω·cm typ IIb – zawiera domieszkę boru; błękitna barwa, rezystywność elektryczna >10–1000 Ω·cm. Minerały te są półprzewodnikami typu p. Występowanie Diament w kimberlicie pochodzący z Afryki Południowej (Muzeum Mineralogiczne we Wrocławiu) Rozróżnia się dwa rodzaje występowania diamentów: złoża pierwotne – znajdujące się w miejscu, gdzie powstały złoża kimberlitowe – mają wielkie znaczenie przemysłowo-gospodarcze (np. południowa Afryka, niektóre złoża w Brazylii). złoża perydotytowe – rzadko spotykane, mają małe znaczenie gospodarcze (np. w Sajanach). złoża wtórne – okruchowe, przeniesione w inne okolice złoża aluwialne – tworzą się przy podchodzeniu ku powierzchni utworów diamentonośnych na skutek ich wietrzenia i odłączenia się części lekkich i rozpuszczalnych (np. Indie, Brazylia). złoża deluwialne – są produktem obsunięcia się materiału diamentonośnego posegregowanego dzięki różnicy ciężarów właściwych składników (spotykane w Indiach i Brazylii). aluwialne złoża diamentonośne – występują w łożyskach i tarasach rzek współczesnych i dawnych (np. Borneo, południowa Afryka, Birma, Kongo, Brazylia). złoża okruchowe pochodzenia morskiego – spotykane na brzegach mórz i tarasach morskich w postaci wąskich pasów równoległych do wybrzeża (np. Afryka płd-zach). złoża lodowcowe – znane ze zlepieńców lodowcowych Brazylii i dorzecza Oranje. złoża pochodzenia eolicznego – znane jedynie z pustyni Namib złoża mieszane – złoża Konga i Gujany Brytyjskiej (złoża odkryte w 1887 roku nad rzekami; diamenty dorównują brazylijskim; na 1 m³ przypada ok. 2 karaty diamentów). Złoża wtórne były znane wcześniej i mają większe znaczenie pod względem wydobytych i wydobywanych dotąd diamentów. Diamenty występują również w meteorytach jako lonsdaleit, o którym dawniej sądzono, że jest osobnym minerałem o sieci heksagonalnej. Miejsca występowania: Indie – złoża wtórne, znane na wiele wieków p.n.e. i będące jedynym źródłem diamentów do początku XVIII wieku. Obszar diamentonośny ciągnie się na Półwyspie Hindustańskim w dolinach rzek: Penner, Kistnach, Gadavary. Średnia wielkość diamentów wynosi 0,6 karata. Są w najwyższym gatunku pod względem czystości, połysku, przezroczystości. Wydobycie bardzo prymitywne. Złoża prawie wyczerpane. Rosja – Jakucja (Trubka Udacznaja), Ural, Półwysep Kolski Australia – nad rzekami Gwadir i Darling. Diamenty małe o dużej odporności, mniejszej łupliwości i silnym połysku. Afryka Południowa – dorzecze Oranje, Vaal – znane od 1867 roku. W 1870 odkryto wielkie złoża pierwotne typu kimberlitowego około Kimberley. Tu w kopalniach znaleziono największe i najbardziej znane diamenty: Cullinan, Excelsior, Petz, Wiktoria, Juliusz Man. W 1927 wydobyto tam 4 708 038 karatów, a ze złóż pierwotnych 2 138 407 karatów diamentów. Demokratyczna Republika Konga – złoża przeważnie okruchowe, diamenty mają głównie znaczenie przemysłowe; wydajność wynosi 2–3 karatów na 1 m³ skały. Dostarczają ok. 65% produkcji światowej. Brazylia – Minas Gerais, Mato Grosso, Parana – eksploatację złóż zaczęto w 1721 r. Złoża aluwialne (przy zboczach i tarasach rzek). Zawartość diamentów wynosi przeciętnie 0,5–1 karata na 1 m³ skały. Występuje duża ilość diamentów czarnych (karbonado). Diamentom brazylijskim towarzyszą różne minerały szlachetne i półszlachetne. Botswana – Orapa Namibia Sierra Leone – szczególnie w regionie Koidu, złoża aluwialne Senegal Kanada Stany Zjednoczone – złoża nie mają większego znaczenia przemysłowego Angola Kongo Lesotho Tanzania Ghana Wybrzeże Kości Słoniowej Burkina Faso Gwinea Liberia Wiek najstarszych diamentów (z Australii) szacuje się na 3 do 4,25 mld lat[7]. Zastosowanie jest stosowany przy produkcji materiałów ściernych (diamenty syntetyczne) i narzędzi tnących i skrawających (m.in. noży do cięcia szkła) do wyrobu past termoprzewodzących (diamenty syntetyczne) jako elementy w aparaturze naukowej i medycznej detektory cząstek elementarnych, dozymetry do wyrobu filier (wkładek kalibracyjnych – narzynek), do ciągadeł drutów i włókien sztucznych. Trwałość ciągadeł diamentowych w przypadku ciągnienia niektórych materiałów może być niemal 250 razy większa niż ciągadeł wykonanych z bardzo twardych węglików spiekanych[8]. do wyrobu twardościomierzy i igieł fonograficznych w jubilerstwie do wyrobu biżuterii – odpowiednio oszlifowane diamenty noszą nazwę brylantów; cechy kamieni jubilerskich ma 10–20% wydobywanych diamentów Imitacje diamentów Diament, jako jeden z najbardziej cenionych kamieni szlachetnych, był od wieków pożądany, a co za tym idzie próbowano stosować materiały zarówno naturalne, jak i syntetyczne do jego naśladowania. Jako imitacje najczęściej stosowane są[8]: Pierścionek z oszlifowanymi syntetycznymi węglikami krzemu cyrkon – łatwy do rozpoznania po znacznie większej gęstości korund – stosowne bezbarwne odmiany szafirów: leukoszafiry, charakteryzują się większą gęstością od diamentu oraz mniejszym współczynnikiem załamania światła i dyspersji topaz – odmian bezbarwne, jak i lekko zabarwione, łatwe do rozpoznania po niewielkiej dyspersji i znacznie niższym współczynniku załamania światła. W przeszłości topaz był powszechnie stosowany, nierzadko czerpano z tego niemałe zyski. spinel – zarówno naturalny, jak i syntetyczny; podobnie jak w przypadku topazu mniejsza dyspersja i współczynnik załamania światła rutyl – zarówno naturalny, jak i syntetyczny; większa gęstość, większy współczynnik załamania światła, znacznie mniejsza twardość kwarc, głównie kryształ górski – niski współczynnik załamania światła i dyspersja powodują brak tak zwanego ognia charakterystycznego dla diamentów; znacznie mniejsza twardość i gęstość; stosowany już w starożytności cyrkonia – syntetyczny dwutlenek cyrkonu – znacznie większa gęstość, mniejszy współczynnik załamania światła, większa dyspersja. Jeden z chętniej stosowanych materiałów na imitacje diamentów ze względu na bardzo niską cenę oraz występowanie w widocznym stopniu tzw. ognia. YAG – syntetyczny granat itrowo-aluminiowy – większa gęstość, mniejszy współczynnik załamania światła i dyspersja, silny połysk moissanit – syntetyczna bezbarwna odmiana węgliku krzemu (karborundu) – mniejsza gęstość, znacznie większa dyspersja, duża twardość (ok. 9,25 w skali Mohsa). Obecnie, dzięki ulepszonym metodom wytwarzania, jest coraz częściej stosowany w jubilerstwie. szkło ołowiowe – prymitywna metoda polegająca na stosowaniu szkła o dużym współczynniku załamania światła (w stosunku do innych gatunków), duża gęstość dochodząca nawet do 6 g/cm³, mała twardość (ok. 5 w skali Mohsa), uczucie ciepła przy dotknięciu wynikające ze słabego przewodnictwa cieplnego szkła; materiał bardzo tani tworzywa sztuczne – cały szereg różnych materiałów – podobnie jak w przypadku szkła stosowane tylko w przypadku najtańszych zastosowań, znikoma twardość (ok. 2 w skali Mohsa), znacznie mniejsza gęstość, mniejsza dyspersja i współczynnik załamania światła, uczucie ciepła przy dotknięciu. Osobną grupę stanowią syntetyczne diamenty, będące materiałami o takich samych właściwościach mechanicznych, fizycznych i chemicznych co diamenty naturalne. Zastosowanie jest ograniczone ze względu na wysokie koszty wytwarzania i trudności w uzyskiwaniu większych czystych kryształów. Bardzo trudne do odróżnienia od naturalnych. Badania nad syntezą diamentów o znaczeniu jubilerskim prowadzi, między innymi, firma De Beers. Niezależne badania prowadzone są też na terenie Rosji. Próba syntezy diamentu jest tematem powieści Juliusza Verne'a Gwiazda Południa. Znane diamenty Do najsłynniejszych diamentów na świecie należą: Cullinan – 3106 karatów, jest to największy znany diament, podzielony na 105 części i oszlifowany, znaleziony w 1905 niedaleko Pretorii Excelsior – 995,2 karata, podzielony na 11 części i oszlifowany Prezydent – 726,6 karata, brazylijski, podzielony na 29 części i oszlifowany Jonker – 726 karatów, podzielony na 15 części i oszlifowany Jubilee – 650,8 karata, po oszlifowaniu 245 karatów Centenary – 599 karatów znaleziony w kopalni Premier 17 lipca 1986. Szlifowanie trwało niemal 3 lata (szlifierzem był Gabi Tolkowsky). Po oszlifowaniu kamień ma 273,85 karatów. Imperial (Victoria, Great White, Nizam) – 457 karatów, oszlifowany Prezydent – 425 karatów, brazylijski Regent – 410 karatów, po oszlifowaniu 140,5 karata, obecnie w Luwrze Szach – 3 × 1 cm, obecnie w skarbcu na Kremlu Orłow – ok. 400 karatów, po oszlifowaniu 189,6 karata Gwiazda Jakucji – 234 karaty, syberyjski Millennium Star – 203 karaty Koh-i-noor – 181,1 karata, indyjski, po oszlifowaniu 108,93 karata, zdobi brytyjskie klejnoty koronne Hope – 67,125 karata, po oszlifowaniu 44,4 karata, największy barwny diament – szafirowoniebieski. 27 sierpnia 2007 podano informację o odkryciu największego diamentu na świecie, ważącego dwukrotnie więcej od dotychczasowego rekordzisty (ok. 7 tys. karatów)[9][10], co okazało się oszustwem[11]. Najcenniejsze diamenty w Polsce: wielki czarny diament w złotej puszce św. Stanisława (1504, skarbiec katedry na Wawelu) bezbarwny diament w koronie monstrancji Jana Kazimierza (1672, skarbiec klasztoru Paulinów na Jasnej Górze) – 10 karatów. Wartość diamentu zależy od jego czystości, koniunktury na rynku i wielu innych czynników.

Baobab @TheTeoDen Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Baobab Baobab afrykański Systematyka[1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad rośliny nasienne Klasa okrytonasienne Klad różowe Rząd ślazowce Rodzina ślazowate Podrodzina wełniakowe Rodzaj baobab Nazwa systematyczna Adansonia L. 1753 Sp.Pl.2:1190, 1753[2] Typ nomenklatoryczny A. digitata Linnaeus[2] Systematyka w Wikispecies Multimedia w Wikimedia Commons Hasło w Wikisłowniku Baobab Grandidiera Owoce baobabu afrykańskiego Baobab, palczara (Adansonia L.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Obejmuje 8 gatunków[3][4]. Sześć gatunków z tego rodzaju to endemity Madagaskaru. Jeden – baobab afrykański A. digitata rośnie w Afryce kontynentalnej z wyjątkiem jej północnych i południowych krańców. Także jeden gatunek – baobab australijski – występuje w północno-zachodniej Australii[4][3]. Drzewa długowieczne (osiągają wiek 4–5 tys. lat), o olbrzymich pniach gromadzących wodę (jedno drzewo może zmagazynować w pniu wodę w ilości 120 tys. l[5]) i zrzucające liście w czasie zimowej suszy[6]. Są charakterystyczne dla sawann[7], ich kwiaty otwierają się o zmierzchu i zapylane są przez nietoperze (zwłaszcza baobab afrykański), ptaki (miodojady są głównym zapylaczem baobabu australijskiego), galagowate i lemurowate (te ostatnie zwłaszcza w przypadku baobabu Grandidiera), ale też owady. Do zwierząt przyczyniających się do rozsiewania się tych drzew należą słonie i pawiany, poza tym nasiona rozprzestrzeniane są przez wodę[4]. Drzewa te są wszechstronnie wykorzystywane, przy czym akurat ich drewno, mimo ogromnej miąższości ma niewielkie znaczenie – jest miękkie, gąbczaste[6] i ulega szybkiemu rozkładowi[7]. Z tego powodu niebezpiecznie jest przebywać w sąsiedztwie obumarłych drzew – łatwo można wpaść w puste przestrzenie powstające po szybko rozkładanych korzeniach[7]. Pnie baobabu australijskiego są ważnym źródłem wody dla Aborygenów i ptaków[4]. Ogromne pnie po wydrążeniu lub suche bywają wykorzystywane jako domostwa, spichlerze, zbiorniki wody lub grobowce[6]. Z łyka baobabu afrykańskiego wytwarza się liny, sieci rybackie i tkaniny[7][6]. Jadalne są młode liście spożywane jak warzywo (bogate w witaminę C), korzenie siewek, owoce i nasiona. Z tych ostatnich wyrabia się olej. Słodki miąższ owoców ma smak cytrynowy i służy do wyrobu orzeźwiających napojów[7][6]. Drzewa te są także wszechstronnie wykorzystywane w lecznictwie[6]. Z kory uzyskuje się alkaloid adansoninę wykorzystywany jako odtrutka dla toksyn z roślin z rodzaju Strophantus, którymi truje się strzały[7]. Morfologia Pokrój Drzewa o specyficznym wyglądzie – z silnie zgrubiałym pniem (u babobabu afrykańskiego do 40 m obwodu[7]) i charakterystycznej koronie przypominającej system korzeniowy (wyglądają jak drzewa „rosnące do góry nogami”)[6]. Liście Dłoniasto złożone z 3–9 całobrzegich listków[3]. Kwiaty Okazałe, wyrastają zwykle pojedynczo w kątach liści, na szypułce z dwoma podkwiatkami. Działki kielicha w liczbie 5 są głęboko podzielone i od wewnątrz owłosione. Płatków korony jest 5 i mają one kolor białawy, żółty do czerwonego. Pręciki o nitkach w górze wolnych, w dole zrośniętych w rurkę, z pojedynczymi pylnikami. Zalążnia z 5–10 komorami, w każdej z licznymi zalążkami[3][8]. Owoce Okazałe (u baobabu afrykańskiego do 20 cm długości[7]) kulistawe do walcowatych, z drewniejącym, twardym i omszonym egzokarpem[3][8] otaczającym wewnątrz miąższ, który w miarę dojrzewania zmienia się w ciągliwą pulpę, w której pogrążone są grubościenne nasiona[7].

Sto lat! @TheTeoDen

Salamandra plamista Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Salamandra plamista Salamandra salamandra[1] (Linnaeus, 1758) Systematyka Domena eukarionty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada płazy Rząd płazy ogoniaste Podrząd Salamandroidea Rodzina salamandrowate Rodzaj Salamandra Gatunek salamandra plamista Synonimy S. maculosa[2] Lacerta salamandra[3] Podgatunki Salamandra salamandra salamandra ? Salamandra salamandra alfredschmidti[4] Salamandra salamandra almanzoris Salamandra salamandra bejarae Salamandra salamandra bernardezi Salamandra salamandra beschkovi Salamandra salamandra crespoi Salamandra salamandra fastuosa ? Salamandra salamandra hispanica[4] Salamandra salamandra galliaica Salamandra salamandra gigliolii Salamandra salamandra longirostris Salamandra salamandra morenica Salamandra salamandra terrestris ? Salamandra salamandra werneri[4] Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] najmniejszej troski Zasięg występowania Systematyka w Wikispecies Multimedia w Wikimedia Commons Salamandra plamista, jaszczur plamisty[6][7], jaszczur ognisty[6][7] (Salamandra salamandra) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych o charakterystycznym wyglądzie i szerokim zasięgu występowania. Prowadzi samotniczy, drapieżny tryb życia. Wyróżnia się liczne podgatunki. W Polsce podlega ochronie częściowej[8]. Spis treści 1 Nazwa 2 Morfologia 3 Występowanie 4 Siedlisko salamandry plamistej 5 Podgatunki 6 Zachowanie 7 Rozmnażanie 8 Status 9 W kulturze 10 Zobacz też 11 Przypisy Nazwa Nazwy naukowa i polska płaza prawdopodobnie sięgają rodowodem języka perskiego, w którym słowo to oznacza „żyjąca w ogniu”[9]. Może ono jednak pochodzić także od arabskiego słowa samandar, pod jaką nazwą salamandra funkcjonuje wciąż w arabskim i perskim[3]. Zwierzę to nazywano rozmaicie. Zaproponowano między innymi nazwę S. maculosa[2]. Kolejna nazwa Lacerta salamandra pojawiła się m.in. w 10. wydaniu linneuszowskiego Systema Naturae[3]. Rodzaj, w którym znajduje się dziś, przywrócił jej Joseph Nicolai Laurenti. Nowych nazw nie zaakceptowano, gdyż zgodnie z zasadami nazewnictwa zoologicznego właściwą jest używana do dziś Salamandra salamandra[3]. Morfologia Zaznaczony gruczoł przyuszny Oko i gruczoł przyuszny z bliska Salamandra plamista, miedzioryt (Johann Daniel Meyer, 1748)[10] Salamandra plamista to największy europejski przedstawiciel płazów ogoniastych[9]; osiąga długość 10–24 cm (maksymalnie 32 cm[6]). Zwierzę ma walcowate, krępe ciało. Jego głowa jest duża[9], płaska i szeroka[11], pysk – zaokrąglony[9], oczy – wyłupiaste, o okrągłych, ciemnych źrenicach[9]. Z boku głowy występują pokaźne pigmentowane[12]gruczoły przyuszne (parotydy)[6][13][14]. Szczęki dysponują dwoma rzędami drobnych zębów, inny rodzaj zębów rośnie na środku podniebienia. Boki zdobi 12 bruzd międzyżebrowych[9]. Pomiędzy bruzdami, na środku grzbietu ma dwa rzędy ujść gruczołów jadowych. Jad tych gruczołów, jak i parotydów, oraz ubarwienie skóry są środkami obrony przed drapieżnikami[15]. Masywne, stosunkowo krótkie i krótkopalczaste nogi tego płaza przystosowały się do życia naziemnego, nie wytwarzają błon pławnych ani modzeli[9]. Zarówno śródręcze, jak i śródstopie w większości kostnieje[16]. Mają po cztery palce u przednich łap, u tylnych – pięć[9]. Otwór kloakalny jest wąski i długi na 8–13mm[9]. Ogon typu lądowego[9], w przekroju okrągły i krótszy od reszty ciała[6], kończy się tępo[9]. Wilgotna i błyszcząca skóra[9] salamandry plamistej ubarwiona jest jaskrawo. Czarny i błyszczący wierzch ciała kontrastuje z żółtymi lub pomarańczowymi plamami bądź pasami. Występuje ogromna zmienność ubarwienia[17]. Spód ciała, pokryty cieńszą skórą, ma kolor szaroczarny[9] lub brązowoszary. Ubarwienie takie odgrywa dwie role: pomaga zwierzętom ukryć się w runie leśnym, a dla potencjalnego drapieżnika, który już je wypatrzył, stanowi ostrzeżenie o obecności substancji trujących w skórze potencjalnej zdobyczy[12]. Bardzo ciemne, szare okazy melanistyczne tego gatunku były brane za przedstawicieli salamandry czarnej, typowego gatunku wysokogórskiego, nie występującego w Polsce. Jednak zarówno osobniki całkowicie czarne, jak i albinotyczne notuje się rzadko[6]. U płazów albinizm jest cechą dziedziczną recesywną[18]. Nie spotyka się też dwóch osobników o takim samym układzie i kształcie plam[15][19]. Zaznacza się dymorfizm płciowy: samice przerastają samce[6], mają także bardziej masywną budowę[11][20]. Osobniki żeńskie mają też relatywnie krótsze kończyny[12], podczas gdy wysmuklejsze samce mają dłuższe, delikatniejsze nogi, a także zgrubiały u nasady ogon[11] i bardziej obrzękniętą kloakę[14]. Płcie nie różnią się ubarwieniem[11]. Gruczoły tego gatunku wydzielają gęsty, biało-żółty, gorzki w smaku jad, którego zapach niektórzy określają jako waniliowy[21]. Silnie drażni śluzówkę[9]. Powoduje także pieczenie[19]. Dla człowieka jest niegroźny, ale w razie przypadkowego kontaktu wydzielina gruczołów może podrażnić oczy, dlatego też zwierzęcia nie należy dotykać. Ustalono, że jad zawiera m.in. salamandrynę (samandarynę) zaliczaną do alkaloidów chinolizydynowych (jest to jeden z nielicznych wyjątków, gdyż alkaloidy zazwyczaj występują u roślin[22]). Salamandra plamista w Oberrot w Badenii-Wirtembergii w Niemczech Salamandra plamista w Pieninach Występowanie Występuje od Półwyspu Iberyjskiego na zachodzie (całe terytorium Portugalii, północna, południowa i zachodnia Hiszpania) aż do północno-zachodniej Turcji na wschodzie (według IUCN obecności salamandry w tym kraju nie potwierdzono[5]). Zamieszkuje całą Francję, z wyjątkiem niewielkich nadmorskich terenów na południu, całą Szwajcarię i Liechtenstein[5][23]. Spotyka się je w Andorze, San Marino i centralnych Włoszech, gdzie sięga do najbardziej wysuniętego na południe kontynentalnego obszaru kraju (nie obserwowano go jednak na Sycylii)[5][23]. Granica zasięgu przebiega następnie wybrzeżem Adriatyku, co wiąże się z obecnością płaza na całym obszarze Słowenii i w Chorwacji, nie licząc północnego wschodu tego państwa, a także bez wyjątku na terytoriach Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej[5][23]. Wschodnia granica zasięgu przebiega we wschodniej Grecji, a następnie w Bułgarii i Serbii[5][23]. Salamandra plamista żyje też w północnej i środkowej Rumunii oraz na niewielkim obszarze w południowo-zachodniej Ukrainie[5][23]. Na Węgrzech spotyka się ją tylko na północy i zachodzie kraju[5][23]. Północna granica zasięgu występowania biegnie w południowej Polsce, środkowych, a bardziej na zachód w północnych Niemczech, a następnie w południowo-wschodniej Holandii i Belgii[5][23]. Gatunek spotyka się także w Luksemburgu, w całych Czechach, a na Słowacji brakuje go jedynie na południu[5][23]. Napotyka się także informacje sugerujące występowanie w górach północnej i zachodniej Afryki[7] (np. Maroko[24]), a także w Izraelu, Iranie i Syrii[24]. Siedlisko salamandry plamistej Przykładowe siedlisko salamandry plamistej Prowadzi lądowy tryb życia. Siedliska dorosłych płazów nie ograniczają się do miejsc, w których występuje woda; można je spotkać w wilgotnych lasach liściastych, mieszanych, a rzadziej iglastych, na polanach, w obrębie skalistych zboczy, w buszu, a nawet na obszarach rolniczych[5], dolinach ze strumieniami, w południowej Europie w pobliżu osiedli ludzkich, na pastwiskach i łąkach. Dobrze sobie radzi w środowisku zmienionym, widuje się ją nawet w ogrodach[5]. Szczególnie lubi lasy bukowe[9], iglastych zaś unika, podobnie jak gleb wapiennych[11], w przeciwieństwie do piaskowców, margli[25], a według niektórych także granitów[26]. Bytuje także w otoczeniu roślinności śródziemnomorskiej[5]. Zamieszkuje głównie okolice podgórskie (lasy pogórza, regiel dolny[11]), w Alpach dochodzi zwykle do wys. 800 m n.p.m., a w polskich Karpatach i Sudetach od 250 do 1087 m n.p.m.[6][7], nie licząc Tatr – tam do 1000, rzadko 1300 m n.p.m.[27] Zasugerowano, że obecność na górskich pastwiskach może oznaczać, że w przeszłości porastał je las[5]. Podgatunki Z powodu rozległego obszaru występowania gatunek ten obejmuje co najmniej 8 podgatunków. Różnią się one deseniem, ale nie na tyle, by można było je na tej podstawie wiarygodnie ustalić[12]. Odróżnia je także liczba młodych wydawanych na świat przez matkę[12]. W Polsce występuje środkowoeuropejski podgatunek nominatywny (Salamandra salamandra salamandra), ale prawdopodobnie na zachodnich ziemiach przebiega strefa graniczna tego podgatunku. Z kolei jego turecka populacja pod względem genetycznym znajduje się najbliżej grupy S. s. infraimmaculata[12]. Salamandra salamandra salamandra (Linnaeus, 1758) – sięga południowo-wschodniej Francji na zachodzie, Półwyspu Bałkańskiego na południu, zajmując go w całości, wschodnich Niemiec i Polski na północy[4]; Salamandra salamandra alfredschmidti – niewyróżniana przez część źródeł; spotykana tylko w jednej dolinie (Tendi) w północnej Hiszpanii[4]; Salamandra salamandra almanzoris (Müller and Hellmich, 1935) – żyje w Gredos w środkowej Hiszpanii[4]; Salamandra salamandra bejarae (Mertens and Müller, 1940) – zamieszkuje centralną część Półwyspu Iberyjskiego[4]; Salamandra salamandra bernardezi (Gasser, 1978) – żyje w Asturii i Galicji[4]; Salamandra salamandra beschkovi (Obst, 1981) – endemit bułgarskich gór Pirin[4]; Salamandra salamandra crespoi (Malkmus, 1983) – spotykana jedynie na południu Portugalii[4]; Salamandra salamandra fastuosa (Eiselt, 1958) syn. S. s. „bonnali” – jej zasięg występowania to północna część Półwyspu Iberyjskiego[4]; Salamandra salamandra galliaica (Nikolskii, 1918) – zamieszkuje Portugalię i północną Hiszpanię[4]; Salamandra salamandra gigliolii (Eiselt and Lanza, 1956) – żyje w środkowych i południowych Włoszech[4]; Salamandra salamandra hispanica (Mertens and Muller, 1940) – jako oddzielny podgatunek kwestionowana, być może syn. S. s. terrestris; spotykana jedynie w Prowincji Montseny[4]; Salamandra salamandra longirostris (Joger and Steinfartz, 1994) – pochodzi z południowej Hiszpanii[4]; Salamandra salamandra morenica (Joger and Steinfartz, 1994) – Sierra Morenica w Hiszpanii[4]; Salamandra salamandra terrestris (Eiselt, 1958) – widywana w dużej części Francji, krajach Beneluksu i zachodnich Niemczech[4]; Salamandra salamandra werneri (Sochurek and Gayda, 1941) – niewyróżniana przez część źródeł; endemit greckiej góry Pelion[4]. Zasugerowano wyodrębnienie osobnych gatunków[12]. Poniższe uproszczone drzewo za M. Garcia-Paris et al. (2006) stworzone dzięki badaniom genetycznym 33 loci ukazuje pokrewieństwo pomiędzy podgatunkami iberyjskimi[28]. S. s. longirostris S. s. bernardezi S. s. fastuosa S. s. gallaica S. s. terrestris Zachowanie Odtwórz plik multimedialny Salamandra w Górnej Austrii Salamandra plamista jest zwierzęciem wilgociolubnym. Prowadzi samotny tryb życia, chociaż kilka, a nawet kilkadziesiąt osobników może zimować w jednym miejscu[9]. Jej aktywność przypada na noc[6]. Wyjątek stanowią samice podczas sezonu rozrodczego i zwierzęta obu płci podczas deszczowej pogody[12]. Dzień zwierzę zazwyczaj spędza pod kłodami, w norach, rozpadlinach i wykrotach. Kryje się także pośród mchu[11]. Potrafi wykopać tunel o długości 40 cm i o szerokości zwykle 4–6 cm[9]. Na łowy wychodzi tylko nocą lub w ciepłe pochmurne i deszczowe dni[6]. Nie znosi upałów (jest wtedy nadzwyczaj osowiała i apatyczna). W ciepłym klimacie to na lato przypada spadek aktywności[12]. Poluje głównie na skąposzczety i nagie ślimaki[9]. W czasie polowania porusza się bardzo niezgrabnie, więc owady, pajęczaki lub wije udaje się jej chwycić tylko wyjątkowo. Bez pożywienia może obyć się kilka tygodni. Zaskoczona nie ratuje się ucieczką, lecz zamiera w bezruchu. Pływa słabo, a w przypadku stromych brzegów zbiornika nie może się wydostać i umiera[9]. Ponieważ ma stosunkowo silny jad oraz odstraszające ubarwienie i prowadzi nocny tryb życia, ma relatywnie niewielu wrogów. Zaliczają się do nich łososiowate i gatunek raka Procambarus clarkii[5]. Salamandra zapada w sen zimowy późno, na przełomie października i listopada, a nieraz na początku grudnia[9]. Czasem wykazuje aktywność nawet w czasie grudniowych ociepleń. Na wiosnę spotyka się ją już w marcu[19]. Rozmnażanie Samica Samiec Gody salamandry plamistej uzależnione są od warunków klimatycznych, odbywają się od kwietnia, także latem[9] i jesienią[6]. W obszarach o ciepłym klimacie reprodukcja może też odbywać się w najchłodniejszej porze roku[12]. Salamandry w tym okresie wyraźnie się ożywiają; podniecone samce penetrują okolicę w poszukiwaniu osobników płci przeciwnej, orientując się za pomocą węchu i wzroku. Często dochodzi między nimi do walk o wybrankę[12]. Zaobserwowano też (8 czerwca 1986) dwa samce w pozycji przypominającej ampleksus[29]. Parzenie odbywa się na lądzie lub też w płytkiej wodzie płynącej[11]. Występuje ampleksus brzuszny[9], po czym samiec wciska się pod swą partnerkę i mocno trzymając nogami jej korpus[13], unosi ją na swoim grzbiecie. Wydzielane przez samca spermatofory (skupienia plemników) samica zbiera swoimi wargami kloakalnymi[13]. Jaja są zapładniane w jajowodach, w górnej ich części[30]. Poród odbywa się po trwającej co najmniej pięć miesięcy ciąży (przyczyną jej wydłużenia może być chociażby zima)[9] zazwyczaj wiosną, po przebudzeniu; w kwietniu-maju samice szukają odpowiedniego miejsca (niezbyt bystrego potoku lub zbiornika płytkiej wody, np. kałuży obok źródła) i rodzą dobrze rozwinięte larwy[5], ewentualnie samica wydaje na świat jaja, z których potomstwo wylęga się bezpośrednio po porodzie (jajożyworodność), a u jednego z podgatunków młode po przeobrażeniu[9]. Sam poród przebiega z trudnością, bo salamandra musi przybrać odpowiednią pozę, zanurzając tylną część ciała, co przy kiepskich umiejętnościach pływackich może okazać się dla niej niebezpieczne, szczególnie gdy nurt jest zbyt rwący[9]. Rodzi przeważnie od 20 do 80[6][7] (według innych źródeł 10–50[9]), średnio 40 larw o długości 22–37 mm[6]. Larwa salamandry plamistej Szarobrązowe metalicznie plamkowane kijanki mają wykształcone skrzela zewnętrzne (larwa reofilna) i oczy osadzone na niemałej głowie[9]. Mają płetwę ogonową, której brakuje u dorosłych, oraz przednie i tylne odnóża[9]. Larwy od urodzenia[12] polują na drobne skorupiaki i skąposzczety. Do ich pożywienia zaliczają się głównie reofilne bezkręgowce: Gammaridae, larwy jętek i muchówek, nieraz także Diaptomidae[12]. Są tak drapieżne, że czasami porywają się na większe od siebie zwierzęta wodne. Podobnie jak osobniki dorosłe nie prowadzą zbyt aktywnego trybu życia, spędzając większość czasu przy dnie zbiornika, chroniąc się wśród roślinności i kamieni. Polują z zasadzki[9]. Rosnąc, nie zmieniają zbytnio nawyków żywieniowych, co najwyżej przerzucają się na większą zdobycz[12]. Zazwyczaj spotyka się je w miejscach, gdzie nie ma pożerających je drapieżnych ryb[12]. Ich rozwój nie przebiega też w twardej wodzie[26]. Podczas wzrostu proporcje ciała niewiele się zmieniają[31]. Przeobrażenie następuje po trzech miesiącach, w lipcu – sierpniu (rzadziej w następnym roku), w zbiorniku wodnym[9]. Osiągnąwszy postać dorosłą różnią się od osobników w wieku reprodukcyjnym mniejszymi rozmiarami (mierzą około 6 cm długości) i nieco innym plamkowaniem, które zmienia się w wieku około 2 lat. Do rozmnażania gotowe są od trzech do czterech lat po przybraniu postaci dojrzałej[9][11][20]. Salamandra salamandra żyje około 10 lat w warunkach naturalnych, w hodowlanych – nieraz dwa razy dłużej[9]. Donoszono jednak o osobnikach żyjących na wolności jeszcze dłużej[19] – 24 lata[32]. Status Większość populacji salamandry plamistej zachowuje się stabilnie, aczkolwiek w niektórych obszarach szczególnie dotkniętych działalnością ludzką (jak Ukraina[12]) obserwuje się spadek[5]. W efekcie całkowita liczebność gatunku obniża się[5]. Do zagrożeń dla tego zwierzęcia zalicza się utratę środowiska naturalnego (wylesianie[9]), zatrucie wód, odławianie m.in. w celach handlowych, drapieżnictwo ze strony introdukowanych ryb, niekorzystne warunki klimatyczne, jak susze[5], a także fragmentacja populacji. Dorosłe płazy giną pod kołami samochodów[5]. W Hiszpanii stworzenia te padają ofiarami grzybicy (chytridiomycosis)[5]. Pasożytują na nich także protisty: w jelitach Coccidium salamandrae, a w układzie rozrodczym Micrococcydium[33]. Inne niebezpieczeństwa niesie regulacja potoków górskich[9], gdyż betonowe ściany nie pozwalają na dojście do wody. Wiele z nich topi się. Poza tym szybki prąd wody powoduje, że larwy nie mają wystarczającej liczby kryjówek i ilości pokarmu. Masowe utonięcia dorosłych salamander mają miejsca także podczas ulewnych deszczów, gdy porywa je prąd[11]. Gatunek nie jest zagrożony (LC, least concern – najmniejszej troski). Obszar występowania zwierzęcia obejmuje obszary chronione, a niektóre populacje podlegają monitorowaniu (jak chociażby w Górach Złotych we wschodnich Sudetach)[5]. W Polsce gatunek od 2014 podlega częściowej ochronie[34][8], w latach 1952–2014 podlegał ochronie ścisłej[35][36][37][38][39][40]. Na Ukrainie znajduje się w czerwonej księdze[12][14]. Nie figuruje na liście CITES[9][14], obejmuje go natomiast aneks III do konwencji berneńskiej[12][14]. Salamandry stanowią dziś także zwierzęta domowe, trzymane w terrariach[14]. W kulturze Salamandra w ognisku, 1902 Mityczna ognista salamandra Zwierzę to znane jest człowiekowi od dawna. Wzmiankują o nim stare kroniki[9]. W przeszłości wierzono, że salamandry rodzą się i żyją w ogniu. Przesąd ten spowodowały liczne obserwacje ucieczki zwierząt kryjących się pośród drew rozpalanego ogniska[9][21]. Istnieją doniesienia o używaniu toksyn z gruczołów tych stworzeń jako pomoc w medytacji, podczas wchodzenia w trans i dla uzyskania halucynacji[41]. Podobnie jak niski lot jaskółki, spotkanie tego płaza w dzień wiązano z nadejściem deszczu[12]. Logo Gorczańskiego Parku Narodowego Salamandra plamista jest symbolem Pogórza Kaczawskiego[15], znajduje się też w logo Gorczańskiego Parku Narodowego. Salamandra (złota w czarne plamy) w złotych płomieniach widnieje na chorągwi Torunia[42]. W okolicach Tatr płazy te nazywa się jaszczurami. Z tego powodu ciepłe źródła, gdzie w przeszłości często je widywano, nazywano Jaszczurówką. Podobną etymologię ma nazwa Jaszczurzyc, miejscowości leżącej blisko Orawic[27]. Nazwa zwierzęcia pojawia się w tytułach czasopism i nazwach organizacji (jak np. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”[43]).

573 godz. 46 min. @TheTeoDen @ELDOKSON @Seqqu

Wszystkiego najlepszego @Jachu-X @TheTeoDen , @Analnydewastator666

Żarłacz biały Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Żarłacz biały Carcharodon carcharias[1] (Linnaeus, 1758)[2] Systematyka Domena eukarionty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada chrzęstnoszkieletowe Podgromada spodouste Rząd lamnokształtne Rodzina lamnowate Rodzaj Carcharodon Gatunek żarłacz biały Synonimy Squalus carcharias Linnaeus, 1758[2] Squalus caninus Osbeck, 1765[3] Carcharias lamia Rafinesque, 1810[4] Carcharias verus Cloquet, 1817[5] Squalus (Carcharias) vulgaris Richardson, 1836[6] Carcharodon smithi Bonaparte, 1838[7] Carcharodon smithii Agassiz, 1838[8] Carcharodon capensis Smith, 1839[9] Carcharodon rondeletii Müller & Henle, 1839[10] Carcharias atwoodi Storer, 1848[11] Carcharias vorax Owen, 1853[12] Carcharodon albimors Whitley, 1939[13] Kategoria zagrożenia (CKGZ)[14] narażony na wyginięcie Zasięg występowania Systematyka w Wikispecies Multimedia w Wikimedia Commons Żarłacz biały[15], rekin biały[16], rekin ludojad[17], żarłacz ludojad[15] (Carcharodon carcharias) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny lamnowatych (Lamnidae), jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju Carcharodon, blisko spokrewniony z wymarłym megalodonem, jeden z największych rekinów drapieżnych. Poławiany komercyjnie i sportowo. Gatunek agresywny, potencjalnie niebezpieczny dla człowieka. Spis treści 1 Występowanie 2 Budowa 3 Tryb życia 4 Ataki na człowieka 5 Zobacz też 6 Przypisy 7 Bibliografia Występowanie Gatunek kosmopolityczny spotykany w większości ciepłych (od tropikalnych do umiarkowanych) wód oceanicznych na różnych głębokościach – w wodach szelfowych, od przypowierzchniowych do głębokości ponad 1200 m. Wpływa również do wód chłodniejszych. Starsze osobniki spotykane są w wodach pelagialnych. Budowa Ciało krępe, wrzecionowate, silnie umięśnione, osiąga przeciętnie długość do 6 metrów, przy masie do 2 ton (samice większe od samców). Maksymalna potwierdzona długość to 7,2 m przy masie 3,4 tony[18]. Wcześniej – w 1870 i w 1930 – zanotowano dwa osobniki o długości ok. 11 m jednak wyniki te były później kwestionowane[19]. Żarłacz tygrysi osiąga podobną długość przy mniejszej masie ciała. Żarłacz biały ma krótki, tępostożkowy pysk, małe oczy i małą tryskawkę. Zęby duże, trójkątne, o ostrych, piłkowanych krawędziach. Wysokość zębów dochodzi do 5 cm a ich liczba do 128. Grzbiet ciemno- lub niebieskoszary, brzuch jasnoszary do białego. Tryb życia Rekin biały ma bardzo czuły węch. Potrafi wyczuć jedną kroplę krwi w 115 l wody. Pływa zwinnie i prędko, z prędkością sięgającą nawet 40 km/h. Żywi się dużymi rybami, żółwiami morskimi, poluje na foki i delfiny. Samica rodzi do 30 młodych o długości 36 cm. Jest jedynym rekinem wystawiającym głowę ponad powierzchnię wody w celu obserwowania ofiary. Ataki na człowieka Żarłacz biały uważany jest za najbardziej niebezpiecznego z rekinów. Opinię taką wzmacniają publikowane dane na temat liczby ataków na terenach kąpielisk między innymi południowej Australii, Nowej Zelandii, Stanów Zjednoczonych i południowej Afryki, a więc na terenach występowania tego gatunku. Analiza tych danych wskazuje jednak, że człowiek nie jest "przysmakiem" żarłacza białego. Odnotowywane ataki należy raczej traktować jako "pomyłki" drapieżnika. Wskazuje na to sposób gryzienia w czasie ataku. Rekin nie rozrywa ofiary, lecz gryzie i w większości wypadków odpływa, pozwalając ofierze przeżyć. Nie należy również wykluczać ataków powodowanych chęcią obrony swojego terytorium. Statystycznie, roczna liczba ataków ze skutkiem śmiertelnym dokonanych przez psy na terenie Stanów Zjednoczonych jest większa od liczby podobnych ataków dokonanych przez żarłacze białe w przeciągu ostatnich 100 lat[20][21]. Na skutek połowów, oraz stosowania sieci chroniących kąpieliska, populacja żarłacza białego maleje[potrzebny przypis]. @TheTeoDen

Model: Jester Electric (559) ID: 63425 Pojemność silnika: 1800cm3 Przebieg pojazdu: 3755,5km Dodatki: spoiler (1162), progi (1070), wlot -dach (1068), felgi (1078), wydech (1066), przedni zderzak (1160), tylny zderzak (1161), moduł UP1, podświetlenie licznika ( ███ ), radio CB Cena: Oferty! Coś od siebie: Bardzo fajne autko gorąco polecam SS’y: https://imgur.com/a/CVQuT0y

Rekin wielorybi Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Rekin wielorybi Rhincodon typus[1] Smith, 1828[2] Systematyka Domena eukarionty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada chrzęstnoszkieletowe Podgromada spodouste Rząd dywanokształtne Rodzina Rhincodontidae Müller & Henle, 1839 Rodzaj Rhincodon Smith, 1829 Gatunek rekin wielorybi Synonimy Rhicodon typus Smith, 1828 Rhineodon typus Smith, 1828 Rhiniodon typus — Smith, 1829[3] Rhinodon typicus — Müller & Henle, 1839[4] Rhinodon typicus — Smith, 1845[5] Micristodus punctatus Gill, 1865[6] Rhinodon pentalineatus Kishinouye, 1901[7] Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8] zagrożony Zasięg występowania Systematyka w Wikispecies Multimedia w Wikimedia Commons Rekin wielorybi[9] (Rhincodon typus) – gatunek morskiej ryby chrzęstnoszkieletowej, jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Rhincodontidae, największy przedstawiciel rekinów, łatwo rozpoznawalny po specyficznym ubarwieniu. Jest też największą znaną rybą. Największy wiarygodnie zmierzony osobnik tego gatunku mierzył 18,8 m długości[10]. Masa ciała rekina wielorybiego sięga 13,6 t (niepotwierdzone dotąd pogłoski mówią o osobnikach nawet 20-metrowej długości, ważących ponad 30 ton[10]). Na wielu obszarach maksymalna odnotowana długość nie przekracza jednak 10–12 m[10]. Pomimo imponujących rozmiarów i groźnie brzmiącej nazwy, rekin wielorybi jest rybą łagodną i nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Jest jednym z trzech znanych rekinów żywiących się planktonem. Pozostałe dwa to długoszpar i rekin wielkogębowy. Rekin wielorybi dożywa ponad 70 lat. Jest poławiany gospodarczo, jego mięso osiąga wysokie ceny. Spis treści 1 Zasięg występowania 2 Charakterystyka 3 Rozród 4 Ochrona 5 Ciekawostki[12] 6 Przypisy 7 Bibliografia Zasięg występowania Jest gatunkiem kosmopolitycznym, migrującym, występuje w pelagialnych wodach tropikalnych i subtropikalnych całego świata. Pływa blisko powierzchni wody, samotnie lub w stadach liczących do stu osobników. Zjada plankton i nekton – skorupiaki, głowonogi i drobne ryby pelagiczne. Jego wędrówki są prawdopodobnie związane z rozwojem planktonu i zmianami temperatury wody. Charakterystyka Głowa rekina wielorybiego jest mocno spłaszczona, a szeroki otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym, oczy są małe. Przy nozdrzach występują śladowe wąsiki. Wzdłuż grzbietu i boków ciała przebiegają trzy kile – dwa na górze, jeden pośrodku ciała. Grzbiet ciemnoszary, czerwonawy lub zielonkawobrązowy z białymi, żółtymi i zielonymi cętkami ułożonymi w regularne rzędy, brzuch biały lub zielonkawy. Gdy ma 4 metry długości, ubarwienie jego już nie ulega zmianie,- naukowcy nazywają szachownicą – z indywidualnym jedynym kodem symboli u każdego osobnika.[potrzebny przypis] Rozród Rekin wielorybi jest gatunkiem jajożyworodnym. Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku około 25 lat[11]. Samica rodzi jednorazowo do 16 młodych. Ochrona W 2016 roku IUCN zmieniła status zagrożenia na zagrożone (EN - endangered). Wcześniej od roku 2000 roku miał status VU - narażony decyzja ta została uzasadniona zmniejszeniem populacji o 50% w ostatnich 75 latach[8]. Naukowcy z Australian Institute of Marine Science wykazali, że średnia długość tych wielkich ryb zmniejszyła się o ok. 2 m na przestrzeni lat 1996-2006, co może świadczyć o nielegalnym odławianiu większych osobników. Biorąc pod uwagę stosunkowo długi cykl rozrodczy gatunek ten stał się gatunkiem narażonym na wyginięcie. Ciekawostki[12] Ze wszystkich zwierząt rekin wielorybi ma najgrubszą skórę, która może mieć 10 cm grubości[potrzebny przypis]. Tak gruba skóra chroni rekina wielorybiego przed dużymi drapieżnikami.

Przyda się w przyszłości na czarną godzinę , @TheTeoDen

Biorę udział 1 @TheTeoDen 2 @Analnydewastator666

@TheTeoDen , zbieranie dyń , tyle ich było , a i tak jednej brakowało.

https://www.youtube.com/watch?v=848e0F0oGjE , lubię bo wpadło mi w ucho

Ładnie prezentowała przed domem + @TheTeoDen

Właśnie napisałem dowolny komentarz.

63425 , może takie coś ci się spodoba?

Nie narzekam

zapewne na jakieś fajne auto

Ale fajny quad